Η πρόσφατη κρίση των σκουπιδιών της Νάπολης, στην γειτονική μας Ιταλία έδειξε πως με χρόνια αναβολή επίλυσης του προβλήματος μια κυβέρνηση να βρεθεί σε κατάσταση πανικού και μια χώρα σε έκτακτη ανάγκη. Η ελληνική πραγματικότητα δεν απέχει και πολύ από εκείνη της γειτονικής μας χώρας. Το πρόβλημα των σκουπιδιών συνδέεται άμεσα με τα μεγάλα περιβαλλοντικά προβλήματα όπως το φαινόμενο του θερμοκηπίου και συνεπώς την αμέλειά μας να το επιλύσουμε την πληρώνουμε εν τέλει όλοι.
Ζω ανάμεσα σε δύο πόλεις, ταξιδεύοντας από την μια στην άλλη τουλάχιστον μια φορά τον μήνα. Ζω καθημερινά το πρόβλημα των σκουπιδιών σε δύο διαφορετικά επίπεδα. Οι πόλεις αυτές είναι το Ελσίνκι και η Αθήνα.
Σύμφωνα με τις στατιστικές της ΕΕ παράγω ως κάτοικος της Φινλανδίας περίπου την ίδια ποσότητα κατά μέσο όρο (450 κιλά) με την Ελλάδα, ενώ αν ζούσα στο Λουξεμβούργο ή την Ιρλανδία θα ξεπερνούσα τα 700 κιλά. Στην Ελλάδα όμως έχω αυξήσει την παραγωγή μου τα τελευταία χρόνια, στην Φιλανδία την έχω μειώσει ελαφρώς. Αυτές οι στατιστικές όμως δεν καταγράφουν όσα σκουπίδια πετιούνται σε σημεία όπου δεν μαζεύονται ποτέ, στις παραλίες, την θάλασσα, τα δάση, λόφους κτλ. Πρόσφατα βρέθηκα στους λόφους γύρω από το αεροδρόμιο και υπολόγισα αρκετούς τόνους τόσο από μπάζα, οικιακά και επαγγελματικά απορρίμματα. Ασφαλώς είναι ακόμη εκεί και δεν έχουν προστεθεί στην απογραφή, διότι, πολύ απλά, δεν πρόκειται να καθαριστούν ποτέ. Στην πράξη μάλλον ως Έλλην ξεπερνώ τον Φιλανδό εαυτό μου σε παραγωγικότητα, μόνο που πολλά από τα σκουπίδια μου δεν περνούν από κάποιο οργανωμένο δημοτικό σύστημα περισυλλογής αλλά διακοσμούν την φύση της χώρας μου. Σε παραλία της Πελοποννήσου υπολόγισα ένα πλαστικό μπουκάλι ανά μέτρο.
Πληροφορήθηκα ότι στην Φινλανδία, αν βρεθούν μπάζα ή απορρίμματα μέσα στο δάσος, ενημερώνεται η υπηρεσία περιβάλλοντος του δήμου η οποία, μαζί με την αστυνομία διεξάγει μια έρευνα που συνήθως καταλήγει να βρει τον ένοχο. Επομένως αυτή η πρακτική είναι για τον Φιλανδό ασύμφορη. Στην Ελλάδα, όπου ο ένοχος μπορεί ακόμη και να είναι κάποιος δήμος, η έρευνα της αστυνομίας δεν γίνεται ποτέ και η πρακτική καταλήγει συμφέρουσα για κάθε Έλληνα.
Ας δούμε όμως τι κάνω σπίτι μου και πού αξιοποιώ καλύτερα την παραγωγή μου.
Όλα τα βιολογικά μου στο Ελσίνκι, επιστρέφουν στη γη ( αφού γίνουν compost) και μου χρησιμεύουν στο να φάω κι άλλα φρούτα ή λαχανικά. Τελευταία, σε μικρή και πειραματική κλίμακα γίνονται βιο-εθανόλη και βιο-ντήζελ, οπότε, πετώντας τα φλούδια μιας μπανάνας, θα μπορέσω να κινήσω το αυτοκίνητό μου.
Στην Αθήνα δεν έχω δει να υπάρχει σύστημα αποκομιδής βιολογικών. Επομένως, επειδή αγαπώ τα ζώα, δίνω όσα τρώγονται στις αδέσποτες γάτες. Τα υπόλοιπα υποχρεωτικά τα ρίχνω στον κάδο και καταλήγουν στις χωματερές όπου σαπίζοντας εκλύουν μεθάνιο, αέριο του θερμοκηπίου.
Ως πολίτης του Ελσίνκι, κατεβάζω τα σκουπίδια μια ή δυο φορές την εβδομάδα. Έχω όμως στη διάθεσή μου μια σειρά από διαφορετικούς κάδους (σε επίπεδο πολυκατοικίας και γειτονιάς) και τα τακτοποιώ σε διαφορετικά σημεία στο σπίτι μου, ανάλογα με τον προορισμό τους, με αποτέλεσμα να μην παίρνουν χώρο και δεν με ενοχλούν ακόμη κι αν αργήσω να τα κατεβάσω.
Συγκεκριμένα:
Συσκευασίες γάλατος, χυμών, χαρτόνια: τα διπλώνω να μην παίρνουν χώρο και τα αποθηκεύω σε ένα ράφι της κουζίνας. Μια φορά την εβδομάδα τα κατεβάζω στον ειδικό κάδο όπου μπαίνουν χύμα ( όχι σε πλαστική σακούλα)
Εφημερίδες, περιοδικά, χαρτιά: Μπαίνουν χύμα σε ειδικό κάδο.
Βιολογικά: Συσκευάζονται μόνο σε χαρτί και πάνε σε ειδικό κάδο.
Πλαστικά μπουκάλια από νερά, μπουκάλια από κρασιά, μπύρες κτλ: αυτά είναι πολύτιμα. Τα μαζεύω σε μια πάνινη σακούλα και τα επιστρέφω σε ειδικό μηχάνημα που υπάρχει σε κάθε σούπερ μάρκετ. Παίρνω 20 λεπτά πίσω για κάθε μικρή φιάλη και 40 για τις μεγάλες.
Μέταλλα, αλουμίνια κτλ : εδώ χρειάζεται να πάω λίγο πιο μακριά, στους ειδικούς κάδους σε επίπεδο γειτονιάς. Χωριστά τα μικρά μεταλλικά από τα μεγάλα.
Ρούχα, υφάσματα, συσκευές, αντικείμενα , γυαλιά, μπαταρίες κτλ κι αυτά σε ειδικούς κάδους ανά κατηγορία που υπάρχουν σε επίπεδο κάθε γειτονιάς όλοι μαζί.
Συνήθως είναι μια δουλειά που κάνω, όπως οι περισσότεροι εδώ, κάθε Κυριακή πρωί.
Τα υπόλοιπα: αυτά στον γενικό κάδο σε επίπεδο πολυκατοικίας και καταλήγουν στους ΧΥΤΑ.
Το όλο σύστημα είναι πολύ απλό και ξεκάθαρο, διατυπωμένο με λεπτομέρειες πάνω στους κάδους.
Στην Αθήνα μόλις μπήκαν οι μπλε κάδοι δημιουργήθηκαν πολλές απορίες και δεν ήρθε καμιά επίσημη πληροφορία να τις λύσει. Πως και τι πρέπει να καταλήγει εκεί; Έρχεται ειδικό όχημα; Κάθε πότε; Αφού κάθε είδους ανακυκλώσιμο υλικό καταλήγει εκεί, πόσο προσωπικό χρειάζεται και πόση δουλειά για να διαχωριστούν μετά;
Πήγα στην ιστοσελίδα της Ελληνικής Εταιρείας Ανακύκλωσης και διάβασα ότι υπάρχει κάποια ειδική τσάντα που θα μοιράζεται στους πολίτες. Δεν έχω δει ούτε έναν που να την έχει. Πάντως η ιστοσελίδα δεν μου έλυσε την απορία διότι δεν πληροφορεί πως διαχωρίζονται τα σκουπίδια που συλλέγονται όλα μαζί. Αν είναι τόσο απλό, μοιάζει η δουλειά που κάνω στην Φιλανδία να τα ξεχωρίσω απ’ το σπίτι άχρηστη.
Πάντως, μόλις μπήκαν οι μπλε κάδοι αγόρασα δύο μεγάλους μεταλλικούς κάδους και τους έβαλα στην κουζίνα μου. Ένας για ανακύκλωση και ένας για χωματερή. Βρήκα ότι οι κάδοι όχι μόνο μου παίρνουν χώρο, αλλά γεμίζουν ταχύτατα. Σχεδόν όποτε πάω στον μπλε κάδο της γειτονιάς μου (σε επίπεδο πολυκατοικίας δεν υπάρχουν κάδοι) τον βρίσκω να ξεχειλίζει από μια απίστευτη ποικιλία σκουπιδιών. Φαίνεται ότι ο καθένας έχει την δική του άποψη για το τι είναι ανακυκλώσιμο και πως πρέπει να συσκευάζεται. Δεν έχει χώρο για τα δικά μου. Μπορώ να τα πάρω πίσω και να περιμένω να αδειάσει ή να τα αφήσω δίπλα, έξω από τον κάδο, όπως όλοι. Αυτές είναι οι επιλογές μου.
Θα σταματήσω εδώ. Η εικόνα μας είναι σε όλους γνωστή. Πολλές φορές τα σκουπίδια μας εμποδίζουν στα στενά πεζοδρόμια να περπατήσουμε και συχνά προσβάλλον τη μύτη μας.
Η Ελλάδα σήμερα έχει πρόβλημα με την ΕΕ για το ζήτημα των παράνομων χωματερών. Ενώ παράγω περίπου την ίδια ποσότητα σκουπιδιών κατά κεφαλήν και στις δύο χώρες, στην Ελλάδα στέλνω στις χωματερές πάνω από το 80% των σκουπιδιών μου και στην Φινλανδία μόλις το 40%.
Θέλησα να ερευνήσω ποια είναι τα προβλήματα της Φινλανδίας σχετικά με τα απορρίμματα γιατί στο θέμα αυτό παράδεισος δεν υπάρχει πουθενά. Επισκέφθηκα την κυρία Erja Heinio, ειδική στην διαχείριση αποβλήτων στην Φινλανδική Εταιρεία Προστασίας της Φύσης. Έμαθα ότι η Φιλανδία υστερεί στην ΕΕ στο ζήτημα. Χώρες σαν την Σουηδία και την Δανία είναι μπροστά, με μεγαλύτερα ποσοστά ανακύκλωσης. Η Ελλάδα είναι βέβαια στο τέλος. Επίσης, ενώ η Φιλανδία είχε μέχρι πρόσφατα μια πολύ ευνοϊκή φορολογική ρύθμιση που ωθούσε τις εταιρίες να χρησιμοποιούν πολλές φορές τις γυάλινες και πλαστικές συσκευασίες ( μέχρι 40 φορές τα μπουκάλια πλαστικά και γυάλινα) αυτή καταργήθηκε γιατί δεν ήταν συμβατή με τα εισαγόμενα προϊόντα. Αποτέλεσμα, το πρωτοποριακό σύστημα της Φιλανδίας να κινδυνεύει. Ακόμη, το μεγάλο σημερινό ζήτημα είναι η καύση για παραγωγή ενέργειας που προωθείται.
«Η περισυλλογή σκουπιδιών για καύση και παραγωγή ενέργειας ανταγωνίζεται την ανακύκλωση και δημιουργεί ζήτηση για σκουπίδια» λέει η κυρία Heinio. « Άλλωστε εν τέλει παράγεται περισσότερη θέρμανση και όχι αρκετό ρεύμα. Αυτό που χρειαζόμαστε είναι ρεύμα. Το τωρινό σύστημα θέρμανσης είναι επαρκέστατο στην Φινλανδία ακόμη και σε κακούς χειμώνες. Το καλοκαίρι, χάρις στην καύση σκουπιδιών, θα έχουμε υπερπαραγωγή θέρμανσης, που απλώς θα πάει χαμένη θερμαίνοντας τις λίμνες και τον αέρα ενώ θα καίει πολύτιμες πρώτες ύλες που θα μπορούσαν να ανακυκλωθούν.
Η έμφαση θα έπρεπε να δίνεται στην πρόληψη δημιουργίας σκουπιδιών. Για παράδειγμα θα έπρεπε οι υπηρεσίες επισκευής που προσφέρουν την δυνατότητα να μην πετάξεις ρούχα ή συσκευές να έχουν απαλλαγές από το ΦΠΑ, ενώ θα έπρεπε να φορολογούνται τα υλικά συσκευασιών.»
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου