Πράσινη μονοκαλλιέργεια;

Ετοιμάζεται εντός ολίγου η άλωση όλων σχεδόν των Ελληνικών ορεινών με τόνους τσιμέντου, χιλιόμετρα φαρδιών δρόμων να περάσουν νταλίκες, αποψιλώσεις, διάβρωση,  καλώδια και πυλώνες υψηλής τάσης και θανάτους απειλούμενων ειδών πουλιών για να έρθουν οι ανεμογεννήτριες. Έστω κι αν αποκαλείται «πράσινη ανάπτυξη», έργο κοινής ωφελείας , απαραίτητο για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, είναι άραγε ένα οικολογικό εγχείρημα ή μια νέα εκβιομηχάνιση των φυσικών μας περιοχών, από την οποία θα ωφεληθούν κυρίως πολυεθνικές;

Η σημερινή παρουσίαση της Ελληνικής Ορνιθολογικής Εταρείας, Κλιματική αλλαγή και βιοποικιλότητα, πολύ εμπεριστατωμένα απέδειξε τους τεράστιους κινδύνους που αυτό εγκυμονεί για την βιοποικιλότητα.  

Πιστεύω πως οικολογία δεν σημαίνει πως μπορείς να ιεραρχήσεις τους στόχους και να κυνηγήσεις τον πρώτο, αυτόν που νομίζεις σημαντικότερο, εν τω προκειμένω την κλιματική αλλαγή,  αγνοώντας και βάζοντας σε δεύτερη μοίρα όλα τα υπόλοιπα. Αντιθέτως, το μάθημα της οικολογίας είναι πως όλα συνδέονται. Τα μικρά, αυτά που συνήθως αγνοούνται, αυτά που δεν μας αρέσει να βλέπουμε και να συνυπολογίζουμε είναι και αυτά που με τον χρόνο αποκτούν και την μεγαλύτερη σημασία, αυτά που προξενούν μακροπρόθεσμα τα μεγαλύτερα προβλήματα. Ο,τι σήμερα παραβλέπουμε είναι και αυτό που αύριο θα μας ταλαιπωρεί.          

Και στο ζήτημα των ανεμογεννητριών, έτσι όπως προωθείται, είναι πολλά τα μικρά που βάζουμε σε δεύτερη μοίρα: την άγρια ζωή, το τοπίο, τη διάβρωση, την αποψίλωση, τα τσιμέντα, τους δρόμους, τα καλώδια παντού.      

Πάνω απ’ όλα, αν πρέπει να πάρουμε κάποιο μάθημα από την οικολογία είναι πως οι μονοκαλλιέργειες, οι μονόπλευρες λύσεις, οι λύσεις που αγνοούν το σύνολο των παραγόντων, εγκυμονούν τεράστιους κινδύνους αστάθειας.

Ακριβώς όπως μάθαμε πως ένα οικοσύστημα είναι τόσο σταθερό όσο μεγαλύτερη είναι και η ποικιλία ειδών που ζουν σ αυτό, με τον ίδιο τρόπο και οι λύσεις μας πρέπει να είναι πολύπλευρες, προσαρμοσμένες και προσαρμόσιμες, αλλά και ποικίλες ώστε η μια να στηρίζει και να υποβοηθά την άλλη. Η μία λύση πρέπει να αντισταθμίζει πιθανές αστοχίες, ελαττώματα της άλλης.

Η σχεδόν μονοκαλλιέργεια των αιολικών που προωθείται δεν μπορεί εξ ορισμού λοιπόν να είναι οικολογική. Μπορεί να την πούμε αναπτυξιακή, αλλά δεν έχει τίποτε το πράσινο.

Ως οικολόγοι οφείλουμε να τα ζητάμε όλα, και μάλιστα ταυτόχρονα. Μισές λύσεις, μονόπλευρες απλώς δεν είναι λύσεις: στο μέλλον θα προκαλέσουν όσα προβλήματα πάνε να λύσουν.

Ως μη πράσινες λοιπόν δεν είναι ούτε «αειφόρες» ούτε και «βιώσιμες»

Το τι χρειάζεται είναι γνωστό: ίση προσοχή στην εξοικονόμηση, σε άλλες μορφές ΑΠΕ, στην έρευνα, στην καινοτομία, λύσεις προσαρμοσμένες στις άλλες ιδιαιτερότητες της Ελλάδας, που δεν βλάπτουν άλλες μορφές της οικονομίας μας. 

Ζητάμε ποικιλία λύσεων και οχι πανάκιες που δεν υπάρχουν εξ ορισμού.       

Στο κάτω- κάτω, ας ξεκινήσουμε από τις αστικές περιοχές και τα κτήρια, την μείωση της υπερκατανάλωσης και τα φωτοβολταϊκά στις στέγες μας. Ας μην ανοίξουμε όλα τα βουνά μας πριν ξέρουμε πόσο ρεύμα πραγματικά χρειαζόμαστε. 

Τι είναι "πράσινο";

Είναι η πράσινη ανάπτυξη πάντα πράσινη;

Σε προηγούμενο κείμενο είχα υποστηρίξει την άποψη πως οι οικολογικές λύσεις, οι πραγματικά «πράσινες» δεν είναι εκείνες που προσπαθούν να λύσουν μονόπλευρα ένα πρόβλημα παραβλέποντας όλες τις συνδέσεις του με άλλα ζητήματα  ή που στην πρόθεση για λύση προκαλούν ή αγνοούν μια σειρά από άλλα παράπλευρα προβλήματα.

Ευθύγραμμες λύσεις (πονάει χέρι-κόβει χέρι) που δεν συνυπολογίζουν όλο το φάσμα της «οικολογικής σοφίας», δεν είναι και δεν μπορούν να είναι εξ ορισμού πράσινες, έστω και αν τείνουν να βελτιώσουν ένα μεγάλο πρόβλημα, όπως οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου και η κλιματική αλλαγή.

Λύση «πανάκεια» λοιπόν δεν υφίσταται.

Ταυτόχρονα, κάθε λύση που δίνεται θα πρέπει να σέβεται ορισμένες  θεμελιώδεις αρχές  του «πράσινου»: το τοπικό, την αποκέντρωση, την μικρή κλίμακα, τον σεβασμό στην βιοποικιλότητα.

Συνεπώς, η προωθούμενη «μονοκαλλιέργεια» της αιολικής ενέργειας αντί της ταυτόχρονης ενεργοποίησης  όλου του φάσματος δυνατοτήτων που υπάρχει σήμερα ως εργαλείο αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής, τείνει να ευνοήσει αποκλειστικά κάποιες μεγάλες εταιρείες που επιδιώκουν κέρδη και όχι , όπως θα έπρεπε, να αποτελεί μια μορφή τοπικής ανάπτυξης προς όφελος των τοπικών κοινωνιών και οικονομιών.

Μήπως θα έπρεπε να αναθεωρηθούν κάποια πράγματα που θεωρούνται «πράσινα»;  

Παραθέτω εδώ, επιστολή που αφορά την Κρήτη με την οποία συμφωνώ:

ΑΝΟΙΚΤΗ ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΔΙΑΜΑΡΤΥΡΙΑΣ ΚΑΙ ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ 
ΘΕΜΑ: Η ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ  ΤΟΥ ΦΥΣΙΚΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΑΠΟ  ΠΑΡΕΡΜΗΝΕΙΕΣ  ΤΗΣ ΠΡΑΣΙΝΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ 
Αγαπητοί συντοπίτες 
Στην ημερίδα  της 23^ης Νοεμβρίου στο Ηράκλειο με θέμα «Πράσινη Ανάπτυξη , Μύθος η Πραγματικότητα» με ομιλητές τον Υφυπουργό Οικονομίας ,Ανταγωνιστικότητας & Ναυτιλίας κ. Σταύρο Αρναουτάκη , Κρεμλή Γεώργιο Διευθυντικό στέλεχος Ευρωπαϊκής Επιτροπής στη Γενική Διεύθυνση Περιβάλλοντος και τον κ. Μπουλαξή Νίκο Διευθυντικό στέλεχος Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας  (ΡΑΕ)  , εκφράστηκε το σχέδιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της πολιτείας στις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας ΑΠΕ.
Ο κος Κρεμλής  με χαρά ανήγγειλε την απόφαση  της Ευρωπαϊκής Ένωσης να αλλάξει  πολιτική για τις περιοχές Natura 2000 έτσι ώστε να μπορούν να εγκατασταθούν αιολικοί σταθμοί ακόμη και μέσα σε αυτές.
Ο κος Μπουλαξής  έδειξε ότι η Κρήτη ενδείκνυται  στο σύνολο της για εγκατάσταση  Αιολικών σταθμών ακόμη και «σε  περιοχές με χαμηλή απόδοση αέρα»  και ότι η ΡΑΕ συμβουλεύει  την πολιτεία να προχωρήσει σε λύση του γραφειοκρατικού, έτσι ώστε να προχωρήσουν οι δεκάδες αιτήσεις που περιμένουν μόνο για την Κρήτη.
Πρέπει να γνωρίζουμε ότι για κάθε αιολικό σταθμό ανοίγονται δρόμοι πλάτους 12 μέτρων για την  μεταφορά των πυλώνων και η  ευρύτερη τοποθεσία που θα εγκατασταθεί ο αιολικός σταθμός εκχερσώνεται  πλήρως και γίνεται επίπεδη.
Με το παρόν  κείμενο οι υπογράφοντες φορεις , σύλλογοι , οργανώσεις  πολιτών  θέλουν να εκφράσουν την απόλυτη υποστήριξη τους στις ΑΠΕ αλλά με τους κανόνες  της βιώσιμης ανάπτυξης και όχι  της «πράσινης Επιχειρηματικότητας» έτσι ώστε ο «πόλεμος» στην κλιματική αλλαγή να μην εξελιχθεί εις βάρος της ποιότητας ζωής των ντόπιων κοινωνιών και της βιοποικιλότητας.
Επιθυμούν επίσης να εκφράσουν τον προβληματισμό  τους για το πώς είναι δυνατόν  εκτάσεις που  χαρακτηρίζονται αβασάνιστα δασικές , εντός και εκτός προστατευόμενων περιοχών, να μην είναι επιλέξιμες ως προς την ενεργοποίηση των κτηνοτροφικών δικαιωμάτων (επιδοτήσεων) ήδη από το 2009, να μη λαμβάνονται υπόψη τα πολιτιστικά στοιχεία μιας ολόκληρης παράδοσης γενεών και γενεών των ντόπιων κοινωνιών , με τα πετρόκτιστα  μητάτα και τις μάντρες ,να μην αναγνωρίζεται κανένα δικαίωμα  εγκατάστασης  και  λειτουργίας κτηνοτροφικών  μονάδων ήπιας μορφής, αλλά να είναι επιλέξιμες για την εγκατάσταση ανεμογεννητριών με την επικείμενη και αναπόφευκτη πλήρη αποψίλωση και ισοπέδωση ολόκληρων βουνοκορφών.
Μετά  από μια τέτοια εξέλιξη αλλοίωσης  του φυσικού τοπίου,  ποιες  πηγές ανάπτυξης της ενδοχώρας  γύρω από τον οικοτουρισμό θα  παραμείνουν ζωντανές ;
Η εγκατάσταση  ανεμογεννητριών στην ορεινή Κρήτη μαζί με την εγκατάλειψη όλων των παραγωγικών δραστηριοτήτων θα δώσει την χαριστική βολή στους πληθυσμούς αρπαχτικών πτηνών που θεωρούνται μέρος της παράδοσης και ζουν από την διατήρηση της.
Τα  αιτήματα μας (προτάσεις  μας) είναι:
Α) Μια  πολιτική ενθάρρυνσης ώστε ο κάθε πολίτης να γίνει ενεργειακά ανεξάρτητος  και γιατί όχι μικρός ενεργειακός  επιχειρηματίας.
(Κάθε  σκεπή θα μπορούσε να φιλοξενήσει  συνδυασμό φωτοβολταικού  συστήματος  και μικρής ανεμογεννήτριας , μοντέλο που ενθαρρύνεται  σε όλη την Ευρώπη).
Β) Οι μελέτες  χωροθέτησης να γίνονται από δημόσια  πανεπιστημιακά – εξειδικευμένα  ιδρύματα.
Γ) Να γίνει  πιλοτική μελέτη χωροθέτησης ΑΠΕ  όπου θα λαμβάνει υπόψη τα όρια του  διχτύου Natura 2000 και την κατανομή των ειδών προτεραιότητας και ενδιαιτημάτων με βάση την Κοινοτική νομοθεσία για όλη την επικράτεια Αιγαίο πέλαγος – Κρήτη. 
 
Δ) Να ενεργοποιηθεί  ο νόμος περί ίδρυσης – βιωσιμότητας Φορέων Διαχείρισης ώστε να ιδρυθούν Φορείς διαχείρισης για όλες τις  περιοχές Natura 2000 με ισότιμη συμμέτοχη των ντόπιων κοινωνιών σε αυτούς και την εκπόνηση διαχειριστικού σχεδίου με κατεύθυνση τη διατήρηση του παραδοσιακού χαρακτήρα των περιοχών αυτών και με σεβασμό σε όλες τις δραστηριότητες της υπαίθρου.
Ε) Να αυξηθούν αισθητά τα ανταποδοτικά οφέλη από το 3% προς τους ΟΤΑ γνωρίζοντας ότι η κάθε ανεμογεννήτρια προσφέρει τεράστια κέρδη ετησίως στους ισολογισμούς των εταιρειών ενώ υποβαθμίζει το φυσικό περιβάλλον.
Ζ) Να καταβάλλεται  τέλος 1% προς τους Φορείς Διαχείρισης  των Προστατευομένων Περιοχών, ώστε να λειτουργήσουν τα αντισταθμιστικά μέτρα και υποδομές για την προστασία της χλωρίδας και πανίδας.
Η) Να δοθεί  βάρος σε πολιτικές ενθάρρυνσης  μείωσης της υπερκατανάλωσης .
Θ) Η  εγκατάσταση των Αιολικών σταθμών  να γίνεται κοντά σε πόλεις και  σε βιομηχανικές ζώνες.
Η Γη είναι  πολύτιμος πόρος και βρίσκεται σε σχετική σπανιότητα.Δεν μπορούμε να την «σπαταλούμε» επιπολαίως…
Μετά  την περιβαλλοντική καταστροφή από τον  μαζικό τουρισμό και  δόμηση , την επιβάρυνση του περιβάλλοντος  από την μαζική γεωργία και κτηνοτροφία δεν θέλουμε να υποστούμε και το «μοντέλο της άναρχης  Πράσινης Ανάπτυξης».
Περιμένουμε από  την κυβέρνηση να δημιουργήσει όλες τους απαραίτητους εξισορροπητικούς μηχανισμούς  έτσι ώστε να είναι ξεκάθαρα τα όρια μεταξύ Βιώσιμης και Πράσινης ανάπτυξης. 
Οι  φορείς αντίδρασης και  διαμαρτυρίας  

1.     ΕΤΑΙΡΙΑ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΒΙΩΣΙΜΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ «ΦΟΙΝΙΞ» ΨΑΡΡΑΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ