Τρίτη 23 Αυγούστου 2011

Για το ελεύθερο κάμπινγκ

Share |
Κάθε νόμος κρύβει από πίσω του μια κοινωνική φιλοσοφία και μια κρυμμένη επιθυμία. Η απαγόρευση του ελεύθερου κάμπινγκ κρύβει τη φιλοσοφία πως αν δεν βρίσκεσαι κάτω από τέσσερις στέρεους τοίχους , κατά προτίμιση από τσιμέντο, δεν είσαι αξιοπρεπής πολίτης. Η άμεση επαφή με τα φυσικά στοιχεία σε καθιστά κάτι σαν ζώο, ανάξιο να ζει σε οργανωμένη κοινωνία. Ως εκ τούτου προτείνει σε όλους είτε να χτίσουν εξοχικά κατά τα πρότυπα των άσχημων πόλεων, είτε να νοικιάσουν δωμάτια σε rooms ή ξενοδοχεία, είτε, αν δεν έχουν τα μέσα, να μην πάνε καθόλου διακοπές, να καθίσουν σπίτι τους. Εκεί τουλάχιστον, μια στέγη πάνω από το κεφάλι τους και ντουβάρια γύρω-γύρω τους προστατεύουν από τα χίλια δεινά, τις αράχνες και ερπετά. Δεν είναι λοιπόν άξιο απορίας που η Ελλάδα χτίσθηκε βιαστικά και αντιαισθητικά καταστρέφοντας τοπία και παραδόσεις, γεμίζοντας τα βουνά με τα μπάζα όλης αυτή της ανοικοδόμησης. 



Η κρυμμένη επιθυμία του νομοθέτη είναι οτι όλη η Ελλάδα μπορεί να γίνει Μύκονος, Φαληράκι, Σαντορίνη, Ρόδος, αν εξαναγκασθεί. Είναι όμως αυτό εφικτό; Είναι επιθυμητό; Πόσα είναι τα μέρη που και να θέλουν δεν μπορούν να καταντήσουν έτσι για οι θέσεις τους δεν είναι ανταγωνιστικές και δεν έχουν τις υποδομές; Πρέπει αυτά να μείνουν χωρίς τουρισμό; Να μην αποτελέσουν προορισμό για διακοπές που είναι στο κάτω κάτω σοβαρό έσοδο για τους κατοίκους; Ο νόμος που απαγορεύει το κάμπινγ τώρα επιβάλλει είτε μοντέλο Μυκόνου είτε τίποτα.
Στην πράξη ο νόμος, όπως και πολλοί άλλοι ευτυχώς δεν τηρείται αλλά η παρανομία δημιουργεί πολλές αντιθέσεις και αντιφάσεις και οι κατασκηνωτές καταλήγουν να θεωρούνται περιθωριακά παράσιτα. Πράλληλα, πολλοί, οικογενειάρχες ας πούμε, αποφέυγουν την ελεύθερη κατασκήνωση από τον φόβο της κοινωνικής προκατάληψης.
Σκεφτήκαμε όμως τις θετικές πτυχές του ελεύθερου κάμπινγκ; Σκεφθήκαμε πόσο μπορούν αυτοί οι παρασιτικοί κατασκηνωτές να προσφέρουν σε τοπικές κοινωνίες; Σε περιοχές που δεν μπορούν να γίνουν ( κι ίσως να μην το θέλουν κιόλας) αντίγραφα της Μυκόνου με ξαπλώστρες παντού και μουσική dance να καλύπτει τον ήχο του ανέμου και των κυμμάτων ανάλογα με τα γούστα του DJ;

Φέτος βρεθήκαμε ως κατασκηνωτές, οικογενειακά, με τρία μικρά παιδιά σε έναν Δήμο που αποφάσισε στην περιοχή του να αψηφίσει τον νόμο και αντί να απαγορεύσει το κάμπινγκ, να το επιτρέψει αλλά και να το ρυθμίσει με τέτοιο τρόπο ώστε όλοι να έχουν χώρο και να είναι ευχαριστημένοι. Δεν θα αναφέρω πού, αλλά θα το περιγράψω γιατί πιστεύω πως θα έπρεπε να αποτελέσει μοντέλο για την ανάπτυξη μιας άλλης νοοτροπίας για τις διακοπές και τον τουρισμό, που ενώ αφήνει κέρδη στα χωριά και τα νησιά, δεν αφήνει τα κατάλοιπα του τσιμέντου ή τα αίσχη των βρετανοκρατούμενων θερέτρων όπως η Ζάκυνθος ή το Φαληράκι.

Η παραλία λοιπόν χωρίσθηκε στα δύο: από την μια επετράπη η ελεύθερη κατασκήνωση και ο γυμνισμός και από την άλλη, το ένα τρίτο της έκτασης, όχι. Ετοιμάσθηκαν τουαλέτες και νεροχύτες δωρεάν εκτός από το ντους που λειτουργεί με κέρμα 0,5 €. Έτσι λύθηκε το πρόβλημα των κρυμμένων καφέ θησαυρών πίσω από κάθε θάμνο με τις άσπρες μακρόστενες σημαίες, μπερδεμμένες στα αγκάθια να ανεμίζουν στις γύρω πλαγιές. Με τις εισπράξεις των ντούς προσλαμβάνεται δημοτικός υπάλληλος που προσέχει και φροντίζει την παραλία. Μια θέση εργασίας, εποχιακής ίσως αλλά καλό συμλήρωμα για έναν μελισσοκόμο. Τα σκουπίδια μαζεύονται σε κάδο που αδειάζει καθημερινά απορριμματοφόρο. Μια μπάρα εμποδίζει την πρόσβαση αυτοκινήτων μέχρι την παραλία.  Η συντριπτική πλειοψηφία των ενοίκων της παραλίας προσέχει να μην αφήνει γόπες στην άμμο—ιδίως όσοι την θεωρούν πάτωμα του σπιτιού τους. Ξαπλώστρες και ομπρέλες ΔΕΝ υπάρχουν αλλά μόνο μια οικογενειακή ταβέρνα, πίσω από την παραλία, κρυμμένη μέσα σε κήπο που παράγει τα βλήτα, κολοκυθάκια και ντομάττες που καταναλώνονται. Ντόπιο μέλι για πρωινό και ψωμί που ψήνεται εκεί.

Αποτέλεσμα; Χώρος για όσους θέλουν να παίξουν ρακέτες στην άμμο αλλά και για όσους θέλουν να απολαύσουν ήσυχοι την επαφή τους με τα φυσικά στοιχεία. Όλοι αυτοί φέρνουν έσοδα στην περιοχή: ψωνίζουν, πίνουν, τρώνε, μετακινούνται με την εξαιρετική δημοτική συγκοινωνία. Μπορεί μεν να αφήνουν λιγότερα χρήματα από όσα θα άφηναν αν έμεναν σε δωμάτια, αλλά αν η περιοχή είχε γεμίσει rooms δεν θαρχόντουσαν. Μπορεί μάλιστα, με την κρίση, η επένδυση σε δωμάτια να αποδεικνυόταν ασύμφορη.

Αυτό είναι το είδος τουρισμού που θα έπρεπε να προτείνουμε, τόσο για μας, που μαστιζόμαστε από την οικονομική κρίση όσο και για τους τουρίστες που ψάχνουν για κάτι διαφορετικό, κάτι τοπικό, Ελληνικό και ιδιαίτερο...Ας μην δίνουν τα χρήματα στα πολυεθνικά πρακτορεία αλλά στους ντόπιους που παράγουν εξαιρετικά αγροτικά προιόντα.

Α, ξέχασα βέβαια την σημαντικότερη πτυχή του νόμου: πως θα διωχνόταν επιτέλους ο κόσμος από το Σύνταγμα αν επιτρεπόταν το ελεύθερο κάμπινγκ; Μου διέφυγε η λεπτομέρεια.   

Πέμπτη 28 Απριλίου 2011

Ας φορέσουμε επιτέλους σωσίβιο.

Share |
Πριν από μερικές μέρες ο Στέφανος Μάνος, στο συνέδριο της ΔΗΑΡ,
παρομοίασε την κατάσταση της Ελληνικής οικονομίας με το επικείμενο
melt-down στον αντιδραστήρα της Φουκοσίμα. Αυτή η παρομοίωση, πέρα από
το ότι είναι πιο επίκαιρη, δεν διαφέρει και πολύ από παλαιότερες
δηλώσεις περί Τιτανικού, του πρωθυπουργού. Κάθε μέρα κάποιος μας
προειδοποιεί ότι βουλιάζουμε. Η Ντόρα Μπακογιάννη μάλιστα μας έδωσε
τρεις μήνες ζωή, αν δεν στρωθούμε όλοι κάτω με εθνική συνεννόηση να
κάνουμε όμως τι; δεν ξέρω. Ασχέτως όμως του πόσο πιθανό είναι να
συμβεί, τι πιστεύει ο καθένας μας για το πως θα ξεπεράσουμε την κρίση
και τί προσδοκά για το πως θα είμαστε μετά, δεν σκεφτόμαστε επιτέλους
τί σωσίβιο θα φορέσουμε; Αχρείαστο, αλλά να μην τόχουμε;

Χειρότερες καταστάσεις πέρασε η Αργεντινή το 2002 και κατά γενική
ομολογία βρίσκεται σήμερα σε καλύτερη κατάσταση απ ότι τότε. Εκεί,
πολλές ομάδες πολιτών αυτοοργανώθηκαν βλέποντας πως δεν μπορούσαν να
επιζήσουν μέσα στην οικονομία της αγοράς που άλλωστε είχε καταρρεύσει.
Οργάνωσαν μόνοι τους  κοινωνικές υπηρεσίες και δίκτυα παραγωγής
τροφίμων έξω από τα καθιερωμένα πλαίσια, με ανταλλαγές υπηρεσιών και
αγαθών. Άλλοι, εργαζόμενοι, αποφάσισαν να ξανανοίξουν επιχειρήσεις που
είχαν κλείσει από μόνοι τους, χωρίς τους ιδιοκτήτες και το κεφάλαιο,
σαν αυτοδιαχειριζόμενους  συνεταιρισμούς. Το 2007 περίπου 10.000
άνθρωποι απασχολούνταν σε διάφορες αυτοδιαχειριζόμενες επιχειρήσεις
και αποτέλεσαν μια σημαντική πηγή απασχόλησης και οικονομικής
ανάπτυξης.

Όλα αυτά δεν είναι κάτι καινούργιο: η χρεοκοπία και στην Ελλάδα που
την έχει ξαναγνωρίσει δεν σήμαινε υποχρεωτικά κοινωνική κρίση, ιδίως
στα χωριά, εφόσον ένα μεγάλο μέρος της οικονομίας ήταν ανταλλακτικό
χάρις σε ένα κοινωνικό αντανακλαστικό αλληλεγγύης, πέρα από τον
ανταγωνισμό. Σήμερα πρέπει να το ξαναβρούμε. Χρειάζεται πάντα κάτι σαν
"ρεζέρβα" δραστηριοτήτων εκτός αγοράς, εκτός του παγκοσμιοποιημένου
εμπορίου, ιδίως σε εποχές όπως η δική μας. Είναι αυτό ακριβώς που
χάσαμε: να δημιουργούμε μόνοι μας όσα μπορούμε από αυτά που
χρειαζόμαστε και να τα ανταλλάσσουμε. Μια μορφή τοπικής οικονομίας που
μένει έξω από το χρηματοπιστωτικό σύστημα.

Ήδη γνωρίζω καθημερινά πολλές ομάδες πολιτών στην Αθήνα που
δημιουργούν κοινωνικές υπηρεσίες. Η τάση αυτή αυξάνεται. Από κέντρα
εργασίας για ΑΜΕΑ μέχρι ομάδες που προσπαθούν να οργανώσουν εθελοντικά
κέντρα απασχόλησης για παιδιά ανέργων και κοινωνικά παντοπωλεία. Έχω
ακούσει για προσπάθειες δημιουργίας δικτύων ανταλλαγών.

Τι οφείλει συνεπώς η πολιτεία να προσφέρει, αφού δεν μπορεί να
εγγυηθεί τις δομές, την χρηματοδότηση και την επάρκεια των κοινωνικών
της υπηρεσιών; Οφείλει να βοηθήσει αυτά τα δίκτυα και τους ενεργούς
πολίτες, προσφέροντας όχι χρήματα που δεν υπάρχουν αλλά χώρους, δομές,
βοήθεια και κάθε είδους στήριξη ώστε να αναπτυχθούν. Το σημείο που οι
πολίτες αυτοοργανώνονται, μέσω πρωτοβουλιών, συλλόγων, συνεταιρισμών,
άτυπων δικτύων και εθελοντικών ομάδων είναι ακριβώς εκείνο που θα
πρέπει να ενισχύσει, αφού ο παραδοσιακός τρόπος διακυβέρνησης και
προσφοράς κρατικών υπηρεσιών έχει γίνει ακατόρθωτος στο απισχνασμένο
μας κράτος.

Πρέπει όμως να εμπιστευτεί πρώτη τους πολίτες και να συνεργαστεί μαζί
τους ώστε εκείνοι να μπορέσουν να προσφέρουν ένα σωσίβιο για όσο
γίνεται περισσότερους, πρέπει να βοηθήσει τις ομάδες που βοηθούν τους
άλλους. Ίσως μάλιστα, δείχνοντας εμπιστοσύνη στις ιδέες τους, να
εμπιστευτούν οι πολίτες πάλι την πολιτική, να πάψουν τα γιαούρτια.

Αυτή η εναλλακτική οικονομία, όπως απεδείχθη στην Αργεντινή, θα
αποτελέσει και τον σπόρο της νέας ανάκαμψης, μέσα σε ένα άλλο όμως
μοντέλο, αφού αυτό που ζούμε τα τελευταία 30 χρόνια, προφανώς απέτυχε.
Ζούμε τις τελευταίες στιγμές της πολιτικής που εκτός από την ύφεση και
την ανεργία, μας έφερε και την αδιαμφισβήτητη αύξηση των οικολογικών
καταστροφών τα τελευταία χρόνια.