SAVE CRETAN LANDSCAPE!
Sign the petition

Crete is not just crowded holiday resorts. It still has its remote, wild places, even on the coast. One is the extreme north-east tip, a dry jagged peninsula of lonely, vulture-haunted crags, grey-green bushes and white limestone desert, far from the tourist crowds. Into this unlikely location developers are trying to insert several golf-courses, holiday villages and hotels, on land leased from a venerable but sadly declining monastery.

GOLF AND THE ENVIRONMENT
The sport of golf has moved far from its ancient beginnings in Scottish sand-dunes, when it was played in an unaltered landscape by shepherd-boys and kings and did nobody any harm. It was transformed by Americans who industrialized it, bulldozed it and watered it into unsuitable parts of the world. Modern golf in the wrong places can do immense environmental and social damage. Golf-courses now try to keep green all through the year, even the rainless summers of the Mediterranean, and use immense quantities of water and polluting chemicals.
The proposed development by Minoan Group and its subsidiary Loyalward http://www.minoangroup.com/ is comically unsuited to this site. Anyone who has experienced the merciless winds will be skeptical about playing golf here at all. There is no infrastructure, and providing any would do great damage to the ecology. There is no local population; workers will have to be brought in from outside. Cliff-bound, rugged coasts and rough seas are unattractive to conventional seaside tourism: the few tiny beaches are choked with sea-brought rubbish. The site is several hours' journey from the places that tourists come to Crete to see. What will they find to do when they get tired of golf? Two smaller developments in the peninsula have already failed.

UNSUSTAINABLE DEVELOPMENT
The development is unsustainable because of lack of water for the golf-courses, hotels, workers' dwellings etc. It goes against the best principles even of American golf-course design: instead of working with a well-adapted site, the developers would force golf on a dry and rocky area that is absurdly ill-adapted to it. They propose desalination, but a large desalination factory will do further damage to the ecosystem: it will either cover a great area of land with wind turbines and/or solar collectors, or will demand a large supply of energy, which is scarce in Crete; and disposing of the salt produced will result in further destruction.

THE CAVO SIDERO LANDSCAPE
The island of Crete is one of the world's biological hot-spots. This particular corner is the home of special, drought- or salt-adapted vegetation including some of the world's rarest plants. Like many semi-deserts it is rich in species: tiny, colourful plants that spring up after the winter rains and are gone before summer. A small part of the area is the palm-grove of Va�, known to the outside world as the largest area of the special, native Cretan palm-tree. In other countries Sidhero would long ago have been a National Park. It is a part of Crete belatedly designated for conservation under the Natura 2000 scheme, which is utterly inconsistent with large-scale development. Please see http://natura.minenv.gr/natura/server/user/biotopos_info.asp?siteCode=GR4320006.
The peninsula is also of the greatest archaeological importance, for a peculiar reason. In antiquity, probably under a more favourable climate, it was farmland. In Greek and Roman times it supported the city of Itanos, until the decline of the Byzantine empire. Then came the corsairs. Pirates especially haunted this corner of Crete, where they preyed on passing ships and also raided on land. With the fall of Itanos the peninsula became untenable and remained uninhabited for a thousand years. In consequence, Neolithic and Minoan farms, terraces and fields and check-dams of Ancient Greek and Byzantine cultivators survive on a landscape-wide scale, not hidden or destroyed by the works of later cultivators. Here, as nowhere else except on a few remote islets, one can see what the farmed countryside of Mediterranean Antiquity looked like.

ENVIRONMENTAL AND CULTURAL IMPACT
The environmental impact assessment that we have seen is perfunctory. It sets out vague general principles but lacks essential detail. It deals with those areas proposed to be built on in the first instance, and says nothing about effects on the rest of the peninsula. In practice, development of parts of the peninsula will threaten the remainder. If the first development is successful it will lead to demands for expansion. Even if this does not happen, areas not built on are likely - whatever the present intentions of the developers - to be encroached on by service buildings, car-parks, earth- and rubbish-dumps and litter. The grazing regime, essential to maintaining the vegetation, is likely to be affected. The famous palm-grove, though not directly encroached on, is threatened by contamination of the ground-water on which it depends, and also because developers find it difficult to resist bringing in foreign palm-trees, and with them the red palm weevil, a deadly insect for native palms.
The developers' archaeological assessment of the area is entirely inconsistent with what we have seen ourselves. Proposed for protection are the site of Itanos itself, two scraps of landscape, and five isolated sites (one of which is a Minoan villa already heavily damaged by bulldozing). Two of the ancient sites are in the wrong places on the map, suggesting that the investigators did not actually visit the area. The proposed road to the desalination plant will run right through an important site, where substantial ancient building foundations are clearly visible. Singling out these few places for protection, however, is sadly inadequate; nearly the whole landscape is, in effect, an archaeological site. Its features, though perfectly capable of surviving if left alone, are fragile and easily destroyed by the kind of casual earth-moving that inevitably goes with commercial development Please see http://webefa.efa.gr/prospection-itanos/.

SUSTAINABLE DEVELOPMENT
We are not opposed to development as such. Such a scheme might be acceptable in the right place, next to an existing resort where it might lengthen the holiday season and provide valuable employment. It is pointless and absurd in a remote corner. North-east Crete needs only to be left alone, or perhaps developed for more sensitive eco-tourism that would make its unique landscape available to those who are interested. The north-west corner of Crete is another rugged Natura 2000 area with endemic plants and antiquities; instead of golf-courses, a network of marked footpaths with signs pointing out what makes it special is being installed.

CAVO SIDERO AND THE HOLY ORTHODOX CHURCH
There is another disturbing aspect. The land belongs to the Holy Monastery of the Panayia Akrotiriani (Our Lady of the Cape), which has been allowed to decline and now has very few monks (and presumably has little need for funds). The monastery's lands are under the jurisdiction of His All-Holiness Bartholomew I, Patriarch of Constantinople.
The Orthodox Church has a well-developed theology of the environment and of humanity's spiritual, as well as material duty, to live in harmony with the natural world and to care for God's creatures. This has been repeatedly urged by the Patriarch on public occasions. He has travelled all over the world and has spoken eloquently of the need to protect the world's special places such as Greenland and the Amazon. The north-east corner of Crete is such a special place, over which the Patriarch has very substantial authority and influence, which so far he has not used to prevent its destruction.
____________________________________________________________________________________________________
ΔΙΕΘΝΗΣ ΚΙΝΗΤΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΦΑΡΑΩΝΙΚΗΣ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗΣ ΕΠΕΝΔΥΣΗΣ ΣΤΟΝ ΚΑΒΟ ΣΙΔΕΡΟ ΚΑΙ ΤΟ ΒΑΪ
υπογράψτε εδώ
(Διαδώστε το παντού!)

Με το σύνθημα «Σώστε το Κρητικό Τοπίο» πλήθος Ελλήνων και ξένων υποστηρίζουν την εκστρατεία συλλογής υπογραφών εναντίον της δημιουργίας τεραστίων τουριστικών εγκαταστάσεων και γηπέδων γκολφ στο ανατολικότερο ακρωτήριο της Κρήτης, το Κάβο Σίδερο. Είναι πανεπιστημιακοί δάσκαλοι, οικολόγοι, αρχαιολόγοι, σύμβουλοι σε θέματα τουρισμού, επιχειρηματίες, Κρητικοί και Έλληνες της διασποράς, ξένοι που κατοικούν μόνιμα στην Κρήτη και στην Ελλάδα, αλλά και απλοί πολίτες από την Ελλάδα, την Κύπρο, την υπόλοιπη Ευρώπη, τις Ηνωμένες Πολιτείες, τη Νότιο Αμερική, την Αυστραλία και αλλού.

Στόχος της εκστρατείας είναι τα Φαραωνικά σχέδια που προωθεί η Αγγλική εταιρεία Minoan-Loyalward και προβλέπουν έξη τουριστικά χωριά συνολικής δυναμικότητας 7000 κλινών, τρία γήπεδα γκολφ, 730 πισίνες, συνεδριακό κέντρο, εργοστάσιο αφαλάτωσης, δύο μονάδες επεξεργασίας υγρών αποβλήτων και διάφορες άλλες εγκαταστάσεις σε έκταση 26.000 στρεμμάτων στη χερσόνησο Κάβο Σίδερο, που της έχει παραχωρηθεί από τη Μονή Τοπλού. Η έκταση είναι χαρακτηρισμένη ως ιδιαιτέρου φυσικού κάλλους και ως προστατευόμενη περιοχή του δικτύου ΝΑΤΟΥΡΑ 2000. Περιλαμβάνει το μοναδικό στην Ευρώπη φοινικόδασος του Βάι, το Μινωικό οικισμό Ίτανο ενώ παραμένει άγνωστος ο αρχαιολογικός πλούτος που βρίσκεται «θαμμένος» στην περιοχή. Την πρωτοβουλία της έκκλησης για τη συλλογή υπογραφών, που κυκλοφορεί μέσω του διαδικτύου
http://www.thepetitionsite.com/1/Save-the-Cretan-landscape,
ανέλαβαν δύο γνωστοί φίλοι της Κρήτης, η Αμερικανίδα αρχαιολόγος περιβάλλοντος Jennifer Moody, ερευνήτρια στο Τμήμα Κλασικών Σπουδών του Πανεπιστημίου του Τέξας, και ο Άγγλος ιστορικός οικολόγος Oliver Rackman, τιμώμενος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Κέμπριτζ. Οι δύο τους είναι συγγραφείς του βιβλίου «Η Δημιουργία του Κρητικού Τοπίου» (Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης). Η έκκληση προορίζεται να σταλεί στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, τον Πρωθυπουργό, τον Οικουμενικό Πατριάρχη, τον Αρχιεπίσκοπο Αθηνών και πάσης Ελλάδος, τον Αρχιεπίσκοπο Κρήτης, Υπουργούς, πολιτικά κόμματα, βουλευτές, ξένες πρεσβείες καθώς και σε πολιτικές και άλλες προσωπικότητες στο εξωτερικό.

Σε πρόσφατο άρθρο τους στην Αγγλική εφημερίδα «Γκάρντιαν» οι δύο επιστήμονες υποστηρίζουν ότι τα σχεδιαζόμενα έργα και ιδιαίτερα τα γήπεδα γκολφ είναι εξαιρετικά αταίριαστα για την περιοχή και η προτεινόμενη ανάπτυξη δεν είναι βιώσιμη. Για την ογκώδη Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) που έχει συνταχθεί για την εταιρεία από μελετητικά γραφεία, η Jennifer Moody και ο Oliver Rackham, οι οποίοι και την μελέτησαν, αναφέρουν ότι χαρακτηρίζεται από προχειρότητα, περιέχει ασαφείς γενικές αρχές χωρίς ουσιαστικές λεπτομέρειες και ασχολείται μόνο με τις εκτάσεις που προορίζονται για οικοδόμηση χωρίς ν’ αναφέρει τίποτε για τις επιπτώσεις των έργων στην υπόλοιπη χερσόνησο. Είναι χαρακτηριστικό ότι η ΜΠΕ «πέρασε» από την Νομαρχιακή αυτοδιοίκηση χωρίς να αξιολογηθεί από εμπειρογνώμονες λόγω ανεπάρκειας χρόνου και πόρων.

Το κείμενο της έκκλησης χαρακτηρίζει τα σχεδιαζόμενα έργα ως περιβαλλοντική και πολιτιστική καταστροφή και καλεί τους αποδέκτες να συμβάλουν στην αποτροπή της. Μεταξύ άλλων επισημαίνει ότι τα σχεδιαζόμενα έργα και ιδιαίτερα τα γκολφ, εκτός από την ανεπανόρθωτη αλλοίωση του μοναδικού τοπίου της περιοχής, θα επιδεινώσουν το ήδη υπάρχον οξύ υδατικό πρόβλημα, ενώ η αφαλάτωση που προτείνεται σαν λύση θα προκαλέσει ακόμη μεγαλύτερη ρύπανση και βλάβη του περιβάλλοντος.

ΣΩΣΤΕ ΤΟ ΚΡΗΤΙΚΟ ΤΟΠΙΟ: ΣΤΑΜΑΤΗΣΤΕ ΤΟ ΘΕΡΕΤΡΟ ΜΕ ΤΑ ΓΚΟΛΦ ΣΤΟΝ ΚΑΒΟ ΣΙΔΕΡΟ

το εισαγωγικό κείμενο της έκκλησης από τους: Jennifer Moody, Oliver Rackham
(Η δημιουργία του Κρητικού Τοπίου, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης)

Η Κρήτη δεν είναι μόνο τα άναρχα στοιβαγμένα θέρετρα διακοπών. Διασώζει απόμερους τόπους άγριας φύσης, ακόμα και στις ακτές της. Ένας από αυτούς είναι το βορειο-ανατολικό άκρο της, μια ξηρή, πριονωτή χερσόνησος μοναχικών, απόκρημνων ακτών που συχνάζουν όρνια, γκρι-πράσινων θάμνων και άσπρης, ασβεστολιθικής ερήμου, μακριά από τα πλήθη των τουριστών. Σ’ αυτή την απίθανη τοποθεσία, επενδυτές προσπαθούν να βάλουν μερικά γήπεδα γκολφ, χωριά διακοπών και ξενοδοχεία, σε μια έκταση γης που έχει ενοικιασθεί από ένα αξιοσέβαστο, αλλά θλιβερά παρακμάζον μοναστήρι.

ΓΚΟΛΦ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
Το άθλημα του γκολφ έφυγε μακριά από τις αρχαίες καταβολές του στις αμμοθίνες της Σκωτίας, όταν παιζόταν σε ένα μη αλλοιωμένο τοπίο από μικρούς βοσκούς και βασιλιάδες και δεν έκανε κακό σε κανένα. Μετασχηματίσθηκε από Αμερικανούς που το εκβιομηχάνισαν, το επέβαλαν με μπουλντόζες και με απαιτήσεις για πότισμα σε ακατάλληλα μέρη του κόσμου. Το σύγχρονο γκολφ σε ακατάλληλες τοποθεσίες μπορεί να κάνει τεράστια περιβαλλοντική και κοινωνική βλάβη. Τα γήπεδα γκολφ τώρα προσπαθούν να παραμένουν πράσινα σε όλη τη διάρκεια του έτους, ακόμα και στα καλοκαίρια που δεν βρέχει στη Μεσόγειο, και χρησιμοποιούν τεράστιες ποσότητες νερού και χημικών που ρυπαίνουν.

Το προτεινόμενο έργο από τη Minoan Group και τη θυγατρική της Loyalward http://www.minoangroup.com/ είναι γελοίο γι’ αυτό το μέρος. Όποιος έχει εμπειρία από τους ανελέητους ανέμους θα είναι σκεπτικός να παίξει γκολφ εκεί. Δεν υπάρχουν υποδομές, κι αν προσφερθούν θα προκαλέσουν μεγάλη βλάβη στην οικολογία. Δεν υπάρχει (αρκετός) ντόπιος πληθυσμός. Οι εργάτες θα πρέπει να μεταφερθούν από αλλού. Οι απόκρημνες, ακανόνιστες ακτές και οι άγριες θάλασσες δεν είναι ελκυστικές στον συμβατικό τουρισμό: οι λίγες, μικροσκοπικές παραλίες πνίγονται από σκουπίδια που φέρνει η θάλασσα. Η τοποθεσία είναι ταξίδι αρκετών ωρών από τους τόπους που πάνε οι τουρίστες να δουν όταν έρχονται στην Κρήτη. Τι θα βρουν να κάνουν όταν θα κουραστούν να παίζουν γκολφ; Δύο μικρότερα έργα στη χερσόνησο έχουν ήδη αποτύχει.

ΜΗ ΒΙΩΣΙΜΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ
Το έργο δεν είναι βιώσιμο λόγω έλλειψης νερού για τα γήπεδα γκολφ, τα ξενοδοχεία, τις κατοικίες των εργαζομένων, κ.λπ. Στρέφεται εναντίον και των καλύτερων προδιαγραφών σχεδίασης ακόμα και των Αμερικάνικων γηπέδων γκολφ: αντί να δουλέψουν με μια ευνοϊκή τοποθεσία, οι επενδυτές θα βάλουν με τη βία το γκολφ σε μια ξηρή και βραχώδη περιοχή που είναι εξωφρενικά ακατάλληλη γι’ αυτό. Προτείνουν αφαλάτωση, αλλά ένα μεγάλο εργοστάσιο αφαλάτωσης θα προκαλέσει περαιτέρω βλάβη στο οικοσύστημα. Είτε θα καλύψει μια μεγάλη έκταση γης με ανεμογεννήτριες ή/και ηλιακούς συλλέκτες, ή θα απαιτήσει μεγάλη ποσότητα ενέργειας, που είναι σπάνια στην Κρήτη. Και η διάθεση του αλμόλοιπου που παράγεται θα προκαλέσει περαιτέρω καταστροφή.

ΤΟ ΤΟΠΙΟ ΤΟΥ ΚΑΒΟ ΣΙΔΕΡΟ - ΒΑΪ
Το νησί της Κρήτης είναι ένα από τα παγκόσμια βιολογικά «καυτά-σημεία». Αυτή η ιδιαίτερη γωνιά φιλοξενεί ειδική, ανθεκτική στο αλάτι ή στην ξηρασία βλάστηση που περιλαμβάνει μερικά από τα πιο σπάνια φυτά του κόσμου. Όπως πολλές ημι-έρημοι είναι πλούσια σε είδη: μικροσκοπικά, πολύχρωμα φυτά που ξεφυτρώνουν μετά τις χειμωνιάτικες βροχές και εξαφανίζονται πριν το καλοκαίρι. Ένα μικρό μέρος της περιοχής είναι το φοινικόδασος του Βάι, που είναι γνωστό στον έξω κόσμο σαν τη μεγαλύτερη έκταση του ειδικού, ενδημικού Κρητικού φοίνικα. Σε άλλες χώρες, το Κάβο Σίδερο θα είχε προ πολλού ανακηρυχθεί Εθνικό Πάρκο. Είναι ένα μέρος της Κρήτης που καθυστερημένα χαρακτηρίστηκε προστατευόμενη περιοχή στο πλαίσιο του προγράμματος Φύση 2000, που είναι εντελώς ασύμβατο με ανάπτυξη μεγάλης κλίμακας. (http://natura.minenv.gr/natura/server/user/biotopos_info.asp?siteCode=GR4320006)

Η χερσόνησος έχει επίσης μέγιστη αρχαιολογική σημασία, για ένα παράδοξο λόγο. Στην αρχαιότητα, ίσως υπό ένα πιο ευνοϊκό κλιματικό καθεστώς, ήταν καλλιεργούμενη γη. Στην Ελληνική και Ρωμαϊκή εποχή τροφοδοτούσε την πόλη της Ιτάνου, μέχρι και την πτώση της Βυζαντινής αυτοκρατορίας. Μετά ήρθαν οι κουρσάροι. Οι πειρατές ειδικά σύχναζαν σ’ αυτή τη γωνιά όπου έκαναν επιδρομές στα διερχόμενα πλοία καθώς και στην ενδοχώρα. Με την πτώση της Ιτάνου, η χερσόνησος έμεινε χωρίς στήριξη και παρέμεινε ακατοίκητη για χίλια χρόνια. Κατά συνέπεια, νεολιθικοί και μινωικοί αγροί, αναβαθμίδες, αγροκτήματα και μικρά φράγματα των αρχαίων Ελλήνων και Βυζαντινών καλλιεργητών επιβιώνουν σε κλίμακα τοπίου, χωρίς να έχουν κρυφτεί ή καταστραφεί από τα έργα των μεταγενέστερων καλλιεργητών. Εδώ, όσο πουθενά αλλού εκτός από μερικά απόμερα νησάκια, μπορεί κανείς να δει με τι έμοιαζε η Μεσογειακή Αρχαιότητα.

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ
Η Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων που είδαμε είναι τυπική. Προτάσσει αόριστες γενικές αρχές αλλά υστερεί σε ουσιαστική λεπτομέρεια. Ασχολείται κυρίως με εκείνες της περιοχές για τις οποίες έχει προταθεί οικοδόμηση και δεν λέει τίποτα για τις επιπτώσεις στην υπόλοιπη χερσόνησο. Πρακτικά, η ανάπτυξη κάποιων τμημάτων της χερσονήσου θα απειλήσουν την υπόλοιπη. Αν το πρώτο έργο είναι επιτυχές θα οδηγήσει σε ζήτηση για επέκταση. Ακόμα κι αν δεν γίνει αυτό, οι περιοχές που δεν θα κτισθούν είναι πιθανά, οποιεσδήποτε κι αν είναι οι τωρινές προθέσεις των επενδυτών, να καταληφθούν από βοηθητικά κτήρια, χώρους στάθμευσης, χώρους απόθεσης υλικών εκχωμάτωσης και σκουπίδια. Το καθεστώς βόσκησης, που είναι βασικό για τη διατήρηση της βλάστησης, θα επηρεαστεί πιθανά. Το περίφημο φοινικόδασος, αν και δεν θα επηρεαστεί άμεσα, απειλείται από ρύπανση του υπόγειου νερού από το οποίο εξαρτάται, και επίσης γιατί οι επενδυτές έχουν δυσκολίες στο να αντισταθούν να εισάγουν φοίνικες, και μαζί μ’ αυτούς το κόκκινο σκαθάρι των φοινίκων, ένα θανάσιμο παράσιτο για τους ενδημικούς φοίνικες.

Η εκτίμηση των αρχαιολογικών πόρων των επενδυτών είναι εντελώς ασύμβατη με αυτό που είδαμε εμείς. Για προστασία προτείνεται η περιοχή του Ίτανου, δύο μικρά κομμάτια της περιοχής, και πέντε απομονωμένες τοποθεσίες (μια από τις οποίες είναι μια Μινωική βίλα που έχει ήδη καταστραφεί από μπουλντόζες). Δύο από τις αρχαίες περιοχές είναι σε λάθος σημεία στο χάρτη, και εικάζουμε ότι οι μελετητές δεν επισκέφτηκαν ποτέ την περιοχή. Ο προτεινόμενος δρόμος προς το εργοστάσιο αφαλάτωσης θα περάσει ακριβώς από μέσα από μια πολύ σπουδαία περιοχή, όπου είναι εύκολα ορατά θεμέλια αρχαίων σπιτιών. Το να απομονωθούν αυτές οι λίγες περιοχές για προστασία, πάντως, είναι τραγικά ανεπαρκές. Σχεδόν όλο το τοπίο είναι στην πραγματικότητα μια αρχαιολογική περιοχή. Τα χαρακτηριστικά του, αν και είναι απόλυτα ικανά να επιβιώσουν αν αφεθούν μόνα, είναι ευαίσθητα και καταστρέφονται εύκολα από το είδος των χωματουργικών έργων που συνοδεύουν αναπόφευκτα τις εμπορικές εκμεταλλεύσεις (http://webefa.efa.gr/prospection-itanos/).

ΒΙΩΣΙΜΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ
Δεν είμαστε αντίθετοι στην ανάπτυξη αυτή καθαυτή. Ένα τέτοιο έργο θα ήταν κατάλληλο στο σωστό μέρος, κοντά σε ένα υπάρχον θέρετρο όπου θα επιμήκυνε την περίοδο διακοπών και θα παρείχε πολύτιμη απασχόληση. Είναι άσκοπο και παράδοξο σε μια απόμερη γωνιά. Η βορειο-ανατολική Κρήτη χρειάζεται μόνο να αφεθεί μόνη, ή ίσως να αναπτυχθεί για πιο ευαίσθητο οικο-τουρισμό που θα κάνει διαθέσιμο το μοναδικό της τοπίο σ’ αυτούς που ενδιαφέρονται γι’ αυτό. Η βορειο-δυτική γωνιά της Κρήτης είναι μια άλλη περιοχή Φύση 2000 με έντονο ανάγλυφο, ενδημικά φυτά και αρχαιότητες. Αντί για γήπεδα γκολφ, ένα δίκτυο μονοπατιών με πινακίδες, που δείχνουν τι την κάνει μοναδική, έχει εγκατασταθεί.

ΤΟ ΚΑΒΟ ΣΙΔΕΡΟ ΚΑΙ Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ
Υπάρχει μια άλλη ενοχλητική όψη. Η γη ανήκει στην Ιερά Μονή Παναγία η Ακρωτηριανή που έχει αφεθεί να παρακμάσει και τώρα έχει πολύ λίγους μοναχούς (και αυτονόητα πολύ λίγη ανάγκη για χρήματα). Οι γαίες του μοναστηριού είναι στη δικαιοδοσία του Παναγιοτάτου Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου του Α΄.

Η Ορθόδοξη Εκκλησία έχει μια πολύ καλά αναπτυγμένη θεολογία για το περιβάλλον και το πνευματικό καθώς και το υλικό καθήκον της ανθρωπότητας να ζει σε αρμονία με τον φυσικό κόσμο και να φροντίζει για τα πλάσματα του Θεού. Σ’ αυτή την κατεύθυνση μας προτρέπει ο Πατριάρχης με επανειλημμένες επίσημες παρεμβάσεις του. Έχει ταξιδέψει σε όλο τον κόσμο και έχει μιλήσει εύγλωττα για την ανάγκη να προστατευθούν όλα τα ξεχωριστά μέρη του κόσμου όπως η Γροιλανδία και ο Αμαζόνιος. Η βορειο-ανατολική γωνιά της Κρήτης είναι ένα τέτοιο ξεχωριστό μέρος, επί του οποίου ο Πατριάρχης έχει πολύ μεγάλη δικαιοδοσία και επιρροή, που μέχρι τώρα δεν έχει χρησιμοποιήσει για να εμποδίσει την καταστροφή του.

ΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΗΣ

Προς: την Ελληνική κυβέρνηση και την Ελληνική Ορθόδοξη Εκκλησία

Εμείς που υπογράφουμε είμαστε ισχυρά αντίθετοι στην προτεινόμενη τουριστική ανάπτυξη του Κάβο Σίδερο από την Αγγλική Minoan Group και τη θυγατρική της Loyalward, σε συνεργασία με τον ηγούμενο της μονής Τοπλού. Η περιοχή έχει χαρακτηρισθεί σαν Περιοχή Ειδικής Προστασίας του δικτύου Φύση 2000 (SPA # GR4320006) μοναδικής περιβαλλοντικής και πολιτιστικής σημασίας για την Κρήτη και δεν θα πρέπει να μετατραπεί σε θέρετρο γκολφ. Φιλοξενεί την σχεδόν μοναδική όαση του φοινικόδασους Βάι, ενδημική χλωρίδα και πανίδα, και σημαντικά αρχαιολογικά ερείπια, τα οποία θα καταστραφούν ανεπιστρεπτί από ένα τέτοιο έργο.

Παρακαλώ δείτε την έκθεση γι’ αυτή την περιοχή στον διαδικτυακό τόπο του ΥΠΕΧΩΔΕ http://natura.minenv.gr/natura/server/user/biotopos_info.asp?siteCode=GR4320006

Επιπλέον, η βορειοανατολική γωνία της Κρήτης ήδη αντιμετωπίζει ετήσια προβλήματα έλλειψης νερού, καθιστώντας παράλογη την κατασκευή υδροβόρων γηπέδων γκολφ και δωματίων για 7000 διψασμένους ανθρώπους. Το προτεινόμενο εργοστάσιο αφαλάτωσης θα προκαλέσει περαιτέρω βλάβη καλύπτοντας ένα μεγάλο μέρος της περιοχής με ανεμογεννήτριες ή/και ηλιακούς συλλέκτες ή απαιτώντας πολύ μεγάλη ποσότητα ενέργειας που είναι σπάνια στην Κρήτη. Η διάθεση του αλμόλοιπου από το εργοστάσιο θα προκαλέσει πολύ σημαντική ρύπανση. Παρακαλούμε δείτε το πρόσφατο άρθρο στην The Guardian http://www.guardian.co.uk/environment/2008/mar/05/endangeredhabitats.endangeredspecies

Η εκδίκαση της υπόθεσης από το Συμβούλιο της Επικρατείας έχει αναβληθεί για τις 9 Μαΐου, 2008. Υπάρχει ακόμα χρόνος να κάνουμε τη διαφορά. Αν έχετε υποστηρίξει αυτό το έργο στο παρελθόν, παρακαλούμε ξανασκεφτείτε τη θέση σας. Παρακαλούμε μην επιτρέψετε να συμβεί μια τέτοια περιβαλλοντική και πολιτιστική καταστροφή. Πάρτε θέση εναντίον αυτής της επένδυσης. Διατηρήστε αυτό το μοναδικό τοπίο.

Ευχαριστούμε για το χρόνο σας να διαβάσετε αυτό το γράμμα.

Dr. Jennifer Moody
MacArthur Fellow
Environmental Archaeologist
Research Fellow, Department of Classics
University of Texas at Austin

Prof. Oliver Rackham
OBE, Fellow of the British Academy, Honorary Professor of Historical Ecology
Master of Corpus Christi College, Cambridge

ΜΙΑ ΛΙΣΤΑ, ΕΝΑΣ ΚΑΘΡΕΦΤΗΣ

Μέσα σε 20 μέρες η διεθνής έκκληση πλησιάζει τις 5000 υπογραφές, που συνεχίζουν να αυξάνονται με γεωμετρική πρόοδο. Πολλά είναι τα βαριά ονόματα με τίτλους, διδακτορικά, έργο και κύρος. Τι είναι όμως αυτή η λίστα με τα χιλιάδες ονόματα και τα εύγλωττα επιγραφικά σχόλια;

Είναι πρωτίστως ένα όπλο αντίστασης ευαίσθητων ανθρώπων απ’ όλες τις γωνιές του πλανήτη που πιστεύουμε ότι εν τέλει θα φανεί αποτελεσματικότερο απ’ τα όπλα των κερδοσκόπων και τις επιχειρηματικές μεγαλομανίες ορισμένων εκκλησιαστικών και πολιτικών παραγόντων. Όμως αυτή η λίστα είναι παράλληλα ένας καθρέπτης φτιαγμένος από χιλιάδες μάτια που μας κοιτάζουν με αγωνία.Ένας καθρέφτης που αποκαλύπτει τις μεγάλες υποχρεώσεις αλλά και δυνατότητες που έχουμε ως τόπος και ως κοινωνία. Μέσα του διακρίνουμε καθαρά πως δεν μας αξίζει να σερνόμαστε γονυπετείς πίσω απ’ τα αργύρια και τα παραμύθια απίθανων developers, που παριστάνουν τους ευεργέτες. Μέσα του ανακαλύπτουμε την χαμένη μας περηφάνια, ως κατοίκων ενός τόπου μοναδικού, που μας καλεί να αναδείξουμε τα μοναδικά του θέλγητρα, αρχαιολογικά, φυσικά, βιολογικά, αλλά και τα κοινωνικά, πολιτιστικά, μουσικά, γαστρονομικά ώστε να δεξιωθούμε το σοβαρό, υπαρκτό, τουριστικό ρεύμα που διψά να τα γνωρίσει, να τα μελετήσει, να τα χαρεί και είναι πρόθυμο να μας το ανταποδώσει.

Αυτός ο καθρέφτης μας υποχρεώνει να τοποθετήσουμε ψηλότερα τον πήχη των πολιτικών μας κινήσεων, προγραμμάτων και οραμάτων. Το μπορούμε και θα το πετύχουμε μαζί με τη Τζένη, τον Όλιβερ, τους φίλους της Κρήτης, όπου γης...

Ακολουθούν επιλεγμένες υπογραφές και σημειώματα που δεν είμαστε καθόλου βέβαιοι ότι είναι τα χαρακτηριστικότερα. Θα ήταν πολύτιμο μάθημα πολιτικής και πατριδογνωσίας αν οι εναπομείναντες ανιδιοτελείς υποστηρικτές αυτής της επένδυσης έμπαιναν στον κόπο να διατρέξουν όλες τις υπογραφές και όλα τα σημειώματα. Θα καταλάβαιναν ότι αυτός ο τόπος προσφέρει στο σύγχρονο άνθρωπο τη δυνατότητα μιας μοναδικής εμπειρίας, να δει το ίδιο ακριβώς τοπίο που έβλεπαν οι Μινωίτες χιλιάδες χρόνια πριν και θα κατανοούσε πόσο παράλογο είναι να επιδοτούμε την καταστροφή του για τη δημιουργία γηπέδων γκολφ αντί να αναδεικνύουμε τις μοναδικές αρχαιότητες που κρύβει στα σπλάχνα του και τον φυσικό πλούτο που ενδημεί στο έδαφος του...

Θύμιος Παπαγιάννης, Ελλάδα
Το μεγαλύτερο νησί της Ελλάδας, η Κρήτη, είναι υπερβολικά ανεπτυγμένη σε τουριστικές εγκαταστάσεις με καταστροφικά αποτελέσματα στο περιβάλλον και στην ποιότητα ζωής. Σίγουρα δεν χρειάζεται περισσότερες μεγάλης κλίμακας τουριστικές εγκαταστάσεις. Φτάνει πια!!!

Ελένη Κουκλέλη, καθηγήτρια Γεωγραφίας στο Π. Καλιφόρνιας, Σάντα Μπάρμπαρα
Σαν χωροτάκτης και καθηγήτρια Γεωγραφίας, αλλά πάνω απ’ όλα σαν κάποια που αγαπά βαθειά την Κρήτη, οικτίρω αυτό το λανθασμένο σχέδιο για όλους τους οικολογικούς, πολιτιστικούς, ιστορικούς, τεχνικούς και πρακτικούς σκοπούς που αναφέρει αυτή η έκκληση. Γήπεδα γκολφ υπάρχουν πάρα πολλά. Το Κάβο Σίδερο είναι μια από τις τελευταίες άγριες περιοχές που απομένουν στην Κρήτη, στην Ελλάδα, σ’ όλο τον κόσμο. Σαν Ελληνίδα θα αισθανθώ βαθειά ντροπή αν επιτραπεί σ’ αυτό το έργο να προχωρήσει.

Howard Griffiths, καθηγητής Οικολογίας Φυτών, Π. Κέημπριτζ, Αγγλία
Αυτό το έργο θα είναι μια οικολογική καταστροφή για μια σπουδαία περιοχή φυσικής ομορφιάς και βιοποικιλότητας, που είναι σε μια εύθραυστη ισορροπία μεταξύ διαθεσιμότητας νερού και έκθεσης. Η περιοχή είναι εντελώς ακατάλληλη ηια ένα τέτοιο έργο.

Bernard Lane, καθηγητής και σύμβουλος Τουρισμού, Π. Sheffiled-Hallam, Αγγλία (εκδότης μαζί με τον καθηγητή Bill Bramwell, που υπογράφει επίσης, του επιστημονικού περιοδικού για τον Αειφόρο Τουρισμό: Journal of Sustainable Tourism)
Υπογράφω αυτή την έκκληση σαν σύμβουλος τουρισμού και σαν λάτρης της Κρήτης και του Κρητικού τοπίου εδώ και πολλά χρόνια. Το προτεινόμενο έργο θα προκαλέσει πολύ βλάβη και θα κάνει λίγο καλό.

Δημήτρης Τζανουδάκης, καθηγητής Οικολογίας, Π. Πατρών.
Συμφωνώ με την πρωτοβουλία σας και δυστυχώς παρόμοια είναι η κατάσταση σε πολλές περιοχές της Ελλάδας. Σχεδόν ένα μήνα πριν (7 Μαρτίου 2008) συζήτησα αυτό το πρόβλημα σε άρθρο μου που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα ΤΟ ΒΗΜΑ.

Γεωργία Καμάρη, καθηγήτρια Οικολογίας, Π. Πατρών
Παρακαλώ σεβαστείτε αυτόν τον όμορφο οικότοπο διατηρώντας τον άγριο, και προστατέψετε την ενδημική πανίδα και χλωρίδα. Απομακρύνετε το σχέδιο για το γήπεδο γκολφ. Υπάρχουν πολλοί άλλοι τόποι κατάλληλο γι’ αυτό, πάντως, εκτός Κρήτης! Είναι μια κατεστραμμένη ιδέα!

Ελευθέριος Πλάτων, καθηγητής Αρχαιολογίας, Π. Αθηνών
Εργάζομαι πάνω από 30 χρόνια στην περιοχή της Ανατολικής Κρήτης, αρχικά σαν συνεργάτης και μετά σαν διευθυντής των αρχαιολογικών ανασκαφών στη Ζάκρο, που είναι κοντά στην υπό συζήτηση περιοχή. Γνωρίζω πολύ καλά την περιοχή και είμαι απόλυτα πεπεισμένος ότι οποιαδήποτε οικοδομική ή άλλη δραστηριότητα μεγάλης κλίμακας θα κατέστρεφε σοβαρά αυτό τον τόπο, που είναι ένας από τους τελευταίους παράδεισους της Κρήτης.

Chris Perkins, καθηγητής Γεωγραφίας, Π. Μάντσεστερ, Αγγλία
Η πρόταση της Minoan group δεν έχει νόημα. Είμαι γεωγράφος και γκόλφερ και αντιτίθεμαι ισχυρά σ’ αυτή την πρόταση. Ακατάλληλα και παγκοσμιοποιημένα θέρετρα γκολφ που τα διαχειρίζοντια πολυεθνικές επιχειρήσεις ούτε υποστηρίζουν την τοπική τουριστική οικονομία ούτε είναι συμβατά μ’ αυτό που θέλουν οι γκόλφερ!

John Birks, καθηγητής, Βοτανικό Ινστιτούτο, Π. Μπέργκεν, Νορβηγία.
Η Κρήτη υποστηρίζει μια μοναδική παγκόσμιας σπουδαιότητας χλωρίδα. Είναι αυτό που αποκαλείται “hot spot” βιοποικιλότητας. Το ακραίο βορειοανατολικό τμήμα της είναι ιδιαιτέρως σημαντική περιοχή της Κρήτης. Έχει τόσο πολύ αλλοιωθεί Κρήτη. Περισσότερη αλλοίωση θα ήταν μια παγκόσμια καταστροφή.

Nili Lowicz-Darby, αρχιτέκτων-πολεοδόμος, Ελλάδα
Αυτό το έργο είναι απόλυτα μη-βιώσιμο και θα προκαλέσει οικολογική καταστροφή!

Paul Watkins, εκδότης της Αγγλο-Ελληνικής Επιθεώρησης, Αγγλία
Η πολιτιστική και η φυσική κληρονομιά είναι αδιαχώριστες στο μυαλό μου. Σαν εκδότης της Αγγλο-Ελληνικής Επιθεώρησης, που προωθεί την πρώτη, δεν μπορώ παρά να υποστηρίξω την διατήρηση της δεύτερης. Αυτή η όμορφη γωνιά της Κρήτης, ενός νησιού που έχει γίνει μάρτυρας μεγάλης καταστροφής από αλόγιστη τουριστική ανάπτυξη, πρέπει να σωθεί πάση θυσία, επειδή είναι ένα ουσιαστικό συστατικό του μοναδικού Κρητικού τοπίου.

Geraldine C. Gesell, αρχαιολόγος, Τεννεσσή, ΗΠΑ
Σαν αρχαιολόγος που έχω δουλέψει σχεδόν 30 χρόνια στην Ανατολική Κρήτη μπορώ να επιβεβαιώσω αυτή την εκστρατεία. Έχω παίξει γκολφ και ξέρω ότι δεν θα ήθελα να παίζω σ’ αυτό το μέρος με τον αέρα και το τοπικό κλίμα. Η περιοχή είναι ακατάλληλη γι’ αυτό το έργο που θα καταστρέψει τη δυνατή ομορφιά της όπως και τις επιστημονικές έρευνες που βρίσκονται σε εξέλιξη εκεί.

Christopher Somerville, συγγραφέας βιβλίων για την Κρήτη, Αγγλία
Έχω ταξιδέψει στο Σίδερο. Είναι η πιο όμορφη, σπάνια και ευαίσθητη περιοχή για την οποία η Κρήτη και οι Κρητικοί πρέπει να είναι εξαιρετικά περήφανοι. Έργο της κλίμακας και του είδους που προτείνεται θα την καταστρέψει. Παρακαλώ μη συνεχίσετε περαιτέρω αυτό το έργο. (Συγγραφέας του βιβλίου ΤΟ ΧΡΥΣΟ ΒΗΜΑ – ένας περίπατος μέσα από την καρδιά της Κρήτης και άλλων βιβλίων, ποιημάτων και άρθρων για την Κρήτη).

Elizabeth Boleman-Herring, εκδότρια του OfficialWire.com, Νιού Τζέρσευ, ΗΠΑ
Κοιτάτε, υπάρχουν ήδη αρκετά γήπεδα γκολφ σ’ αυτό τον εκρηκτικό πλανήτη: δεν είναι ανάγκη να είμαστε «τρανταχτά λευκοί» στην Κρήτη, για όνομα του Θεού! Τρελάθηκαν αυτοί οι άνθρωποι; Πρέπει να είναι οι ίδιοι που άνοιξαν το λεγόμενο «Υδατο-Πάρκο» στη Μύκονο. Δώστε τους γη στο φεγγάρι, θα έλεγα. Τότε οι γκόλφερ θα μπορούν να επισκεφτούν το φεγγάρι για την εξωτική τους τρέλα. ΑΓΑΠΗ αυτό το μέρος της Κρήτης, έτσι όπως είναι. Είναι το πίσω μέρος του πέραν: είναι ένας αλώβητος, άγριος παράδεισος (εκτός από μια απάνθρωπη λουτρόπολη (spa). Πάρτε μαζί σας τον Πατριάρχη, όσοι μπορείτε. Η εκκλησία έχει σώσει αρκετά την Πάτμο από παρόμοια παραφροσύνη: ίσως μπορεί να πετύχει πάλι, στην Κρήτη.

Aliki Tsirilakis-Constantinou, Νιού Γιορκ, ΗΠΑ
Τη Σητεία ο Θεός την έκανε όμορφη... Εμείς οι άνθρωποι την καταστρέψαμε. Υπογράφω για να μη συνεχιστεί η καταστροφή.

Χωρίς σχόλια, υπογράφουν ο αρχαιολόγος Alain Schnapp, υπεύθυνος της Γαλλικής Αρχαιολογικής Σχολής που κάνει ανασκαφές στην Ίτανο, ο καθηγητής Ιστορίας στο Εθνικό Πανεπιστήμιο Ιρλανδίας Colman Etchingham, καθηγητές Ελληνικών και ξένων Πανεπιστημίων, ιστορικοί, αρχαιολόγοι, οικολόγοι...

Επιλέξαμε δυο χαρακτηριστικά σχόλια για να κλείσουμε τούτη την αναφορά, το πρώτο απ’ την Ελλάδα, το δεύτερο από την Αγγλία:

Αν είναι να καταστρέψετε ένα τόπο, ας το κάνετε για κάποιο σοβαρό λόγο, όχι απλά για να παίξετε γκολφ.

Καταστρέψτε την Κρήτη και θα καταστρέψετε τη συλλογική ταυτότητα της ανθρωπότητας.

Τριακόσιοι περίπου πολίτες και οργανώσεις από την περιοχή και την υπόλοιπη Κρήτη έχουν προσφύγει στο Συμβούλιο της Επικρατείας κατά της περιβαλλοντικής μελέτης. Η προσφυγή θα συζητηθεί στις 9 Μαΐου.

ΔΙΑΔΩΣΤΕ ΤΟ ΠΑΝΤΟΥ!

ΠΑΓΚΡΗΤΙΟ ΔΙΚΤΥΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΩΝ ΟΡΓΑΝΩΣΕΩΝ "ΟΙΚΟΚΡΗΤΗ"
www.ecocrete.gr